Binnen 3 seconden werken in de flow met deze mindfulness oefening

Met mindfulness in de flow komen en blijven

Soms zit je op je werk lekker in de ‘flow’ en soms kom je maar niet vooruit. Hoe zit dat nu, in de flow komen met mindfulness? Er is zelfs een Flow magazine dat zich speciaal richt op mindful leven, maar hoe doe je dat in je werk?

Wij zien aandacht als een knop die je kunt indrukken – mindfulness is niets anders dan het controleren van die aandacht. Hoe dieper je de knop indrukt hoe meer je de aandacht inzoomt op één ding. Hoe meer je de knop loslaat hoe meer de aandacht verruimt en open staat voor alle prikkels tegelijk. Achter de knop zit een veer; het kost daarom energie die knop in te drukken. Om de knop los te laten heb je geen energie nodig.De meeste energie zit hem niet in het blijven indrukken van de knop, maar in het opnieuw indrukken van de knop. Dit wordt ook wel switching costs genoemd. Het kost de hersenen veel energie om zich opnieuw ergens op te focussen, als het de focus eenmaal heeft gevonden draait het onbewuste gedeelte moeiteloos het programma voor ons af. Als de hersenen de focus hebben gevonden wordt het werken als flow ervaren. De uren glijden voorbij en het lijkt alsof het werk als vanzelf tot stand komt. Dit klopt ook, omdat ons automatisch werkende onbewuste brein het voor ons doet.

Ted talk over flow

Wikipedia pagina over flow

Met mindfulness je bewuste en onbewuste brein controleren

Veel van mijn mindfulness cursisten hebben moeite met het vinden van deze ‘flow focus’. Dit komt door twee dingen. Ten eerste worden ze teveel afgeleid door andere mensen of taken. Hierdoor laten ze de focus knop elke keer los en moeten ze hem steeds weer opnieuw indrukken zodat de hersens zich op iets anders concentreren. Even tussendoor Facebook checken of met een collega praten kost dus heel erg veel energie, terwijl we denken dat we even uitrusten.

De tweede en belangrijkste oorzaak voor het niet vinden van de flow is gek genoeg dat we te hard ons best doen om ons te concentreren. Het bewuste gedeelte van de hersenen stuurt de aandacht. Het onbewuste deel moet de programma’s draaien. Als je teveel blijft concentreren blokkeer je het onbewuste gedeelte van de hersenen, omdat je je nog teveel met de taak bemoeit door het sturen van de aandacht . Het is dus de kunst om de aandacht op een ontspannen manier te concentreren, en vervolgens af te wachten tot de onbewuste hersenen de taak uit gaan voeren. Dit werkt het beste door met mindfulness de aandachtsknop los te laten voordat je met een taak begint. Als je de aandacht vervolgens vanuit deze ruime en meest ontspannen stand weer gaat concentreren voorkom je dat je je te intensief op de taak concentreert. Hierdoor blokkeer je de automatische hersenprocessen het minst.

Met Mindfulness de automatische piloot juist aan zetten

Mindfulness wordt zo gebruikt om de automatische piloot te versterken. Dit klinkt een beetje gek, misschien, omdat men bij mindfulness meestal het idee heeft dat het de automatische piloot probeert te stoppen. Een beroemd neuroloog heeft eens gezegd: ‘Denken doe je om zo snel mogelijk te stoppen met denken’. Dit is zo, omdat het bewuste, niet automatische stukje, wordt gedaan door de prefrontale cortex. Het kost dit stukje hersens erg veel energie om bewust dingen af te wegen. Maak deze rekensom maar eens: 16 keer 7 gedeeld door 8. Je zult direct hebben gemerkt dat het veel energie kost.

Als je hersens erg vaak iets hebben gedaan wordt deze taak van dit bewuste stuk naar het onbewuste stuk overgebracht. Het onbewuste brein werkt vele malen sneller en verbruikt veel minder energie. Na je allereerste autorit was je erg moe, daarna veel minder. Vele handelingen moeten dus juist onbewust blijven. Soms lijkt het alsof je een bepaalde taak als vanzelf volbrengt. Het kost geen energie, je zit er helemaal in en hebt ook nog eens je beste werk afgeleverd. Deze staat van zijn wordt dus ‘flow’ genoemd. Tijdens de flow concentreer je al je aandacht in één ding, maar ben je niet heel erg bewust van iedere afzonderlijke handeling. Het is dus de automatische piloot.

Tijdens deze automatische piloot laten  je hersens alleen die prikkels in je bewustzijn binnen die je nodig hebt en blokkeren ze alle prikkels uit de omgeving die hier niet voor nodig zijn. De bewuste focus kost dus vele malen meer energie dan de onbewuste flow focus. Wanneer en hoe moet je dan mindfulness gebruiken? Het is verstandig om één ding tegelijkertijd te doen met weinig afleiding, omdat het je hersens veel energie kost om steeds het onbewuste programma te zoeken. Als de aandachtsknop tijdens een automatisch programma los wordt gelaten zet je je aandacht weer open voor alle prikkels en stopt het programma. Mindfulness stopt op deze manier juist de automatische piloot.

Hoe langer je onbewust op dezelfde taak blijft focussen hoe dieper je in de focus flow komt. Door de mindfulness word je bewust van de mate waarin je de aandacht verruimt of juist concentreert. Als je te sterk focust en merkt dat je niet in een prettige werkflow komt leer je de aandacht verruimen. Door opnieuw met iets minder intensiteit te concentreren neemt je onbewuste het werk over en vloeit het werk automatisch uit je handen. Tussen de taken door levert het juist wel veel energie op om de aandacht even ruim te houden. Dan ben je even aan het dagdromen of maximaal bewust van wat er is waar te nemen in je omgeving. Hierdoor voorkom je dat je veel door elkaar gaat doen en onrustig wordt.

Als je de aandacht even ruim maakt kunnen je hersens meerdere dingen tegelijkertijd in het bewustzijn brengen. Hierdoor krijg je overzicht en kun je bepalen welke taak je het beste als eerste kunt gaan uitvoeren. De eerste tijd richt je de focus dan alleen nog maar op die taak. Mindfulness probeert dus niet de automatische piloot te voorkomen, maar zorgt voor overzicht zodat je niet het verkeerde programma start. Hierdoor voelt het niet langer alsof je automatisch door elk ding wat langskomt wordt opgeslokt zonder hier zelf een keuze in te hebben. Door mindfulness zo toe te passen wordt de dag niet langer een chaotische pingpong van het ene ding in het andere, en word je minder geleefd.

Alternative Text

Janco König is klinisch psycholoog en meester in de rechten. Hij is gespecialiseerd in mindfulness-interventies en meditatie voor stressreductie. Hij geeft sinds 2009 mindfulnesstrainingen en heeft meer dan tien jaar persoonlijke ervaring met mindfulness en andere meditatiedisciplines. Zijn passie is zelfontdekking en ontwikkeling in zichzelf en anderen.