Zelfcompassie in 1 dag met 1 mindfulness oefening

Mindfulness en zelfcompassie, hetzelfde doel en dezelfde weg er naar toe 

Zelfcompassie is op een vriendelijke manier aandacht hebben voor jezelf. Om vriendelijk en liefdevol te zijn en te blijven voor je omgeving is niet compassie, maar zelfcompassie de snelste weg. Omdat je de wereld ziet zoals je naar jezelf kijkt zal het immers een hoop energie kosten om de wereld om je heen anders te behandelen dan jezelf. Als je bij zelfcompassie begint zul je daarentegen automatisch ieder ander vriendelijk bejegenen. 

Mindfulness en zelfcompassie zijn in hun essentie dus hetzelfde, omdat ze hetzelfde doel met dezelfde middelen proberen te bereiken. Veel mensen denken dat mindfulness als doel heeft minder gestrest te leven en te werken, maar iets niet willen is geen doel op zich. Je kunt heel ongelukkig zijn zonder stress en heel gelukkig gestrest zijn. Ontspanning is geen doel op zich, omdat het op zichzelf niets toevoegt aan je leven. Spanning ontstaat als je dingen prioriteit geeft die minder waarde voor je hebben. Je neemt bijvoorbeeld allerlei taken van je collega’s over, omdat je denkt dat dat zo hoort, niet omdat je het zo graag zelf wilt. Het doel van mindfulness is dus je leven naar je eigen waarden en hierin staat niemand je in de weg, behalve jezelf. 

Mindfulness zorgt er voor dat je anders naar jezelf leert kijken. De technieken zorgen ervoor dat je nu eens met afstand naar je gedachten en handelingen kunt kijken. Hierdoor krijg je de keuzevrijheid om te doen wat jij belangrijk vindt, in plaats van te handelen uit angst, woede of plichtsbesef. Zelfcompassie heeft ditzelfde doel, maar omschrijft het anders. Mindfulness legt dus uit hoe je een waardevol leven kunt leiden door waarden als angst en agressie los te laten. 

Hoe werkt zelfcompassie? 

Het belangrijkste bij zelfcompassie is dat je het niet vanuit je hoofd doet, maar vanuit je lichaam. Vriendelijk tegen jezelf gaan praten kost een heleboel energie en levert net als positief denken niets op. Voor je het weet word je zo’n spiritueel type dat gemaakt aardig doet, terwijl het hele lichaam agressie uitstraalt. Het is dan ook belangrijk om te accepteren dat je gedachten misschien wel altijd onaardig en hard blijven, vaak zit deze manier van kijken naar jezelf en de wereld er al vanaf de kindertijd ingebakken. 

Zelfcompassie is dus niet het cultiveren van liefdevolle en vriendelijke gedachten, maar het op een vriendelijke manier waarnemen van gevoelens en gedachten. Het zijn dus niet de gedachten die een vriendelijke toon krijgen, maar de aandacht, de manier van waarnemen. De toon van je aandacht is alleen vriendelijk als je dit moment accepteert en je niet vanuit willen, streven en moeten bezig bent om van een vervelende situatie af te komen. 

Wil je weten of je handelt vanuit moeten of juist vanuit acceptatie, dan moet je niet kijken naar de inhoud van je gedachten. Gedachten zijn aangeleerde reacties die niet in de eerste plaats bedoeld zijn als spiegel van de realiteit. Zo heb je zelf vaak al gedachten van zelfvergeving als er iets fout gaat. Je denkt bijvoorbeeld: het valt allemaal wel mee en ik kan er niets aan doen, maar als je kijkt naar je aandacht en je lichaam vertellen die een heel ander verhaal, het verhaal van ons onbewuste drijfveren. Je aandacht kan bijvoorbeeld heel dwingend zijn, dit kun je voelen aan een harde manier van kijken, samengeperste lippen, een subtiel verkrampen van andere lichaamsdelen, een snelle en hoge ademhaling. Zo merk je dus aan je lichaam en ademhaling dat je onbewust toch heel streng bent voor jezelf. Omdat de ademhaling nog subtieler aangeeft of je het moment wel volledig omarmt is het goed om niet te hoog en te snel te ademen. Hier een filmpje met de juiste ademtechniek.

Zelfcompassie maakt van mindfulness een oefening in overgave 

Zelfcompassie is dus niet vriendelijk denken, maar vriendelijk voelen. Als je merkt dat je met een heel harde en strenge aandacht iets aan het volbrengen bent kun je het lichaam alleen maar ontspannen als je de aandacht zacht en vriendelijk maakt. Anders ga je het lichaam voelen en ontspannen vanuit willen en streven en zorg je alleen nog maar voor meer verkramping. Dit is ook de essentie van mindfulness en meditatie; acceptatie van het moment. Zelfcompassie laat zien dat dit alleen in het lichaam kan worden volbracht en niet in het hoofd, want voor je het weet ben je alleen maar je denken  

Ook mensen die erg geoefend zijn zullen merken dat ze niet meer voelen met een vriendelijke, accepterende aandacht, maar iets proberen af te dwingen. Zo leer je voelen of je het nu accepteert of juist bezig bent om iets te bewerkstelligen. Loslaten vanuit voelen is een dieper loslaten dan loslaten vanuit je hoofd. Tijdens de dag letten op de kwaliteit van je aandacht maakt van mindfulness een oefening in overgave, in plaats van een mechanische aandachtstruc.

Ga nu aan de slag met de gratis online mindfulness training

Alternative Text

Janco König is klinisch psycholoog en meester in de rechten. Hij is gespecialiseerd in mindfulness-interventies en meditatie voor stressreductie. Hij geeft sinds 2009 mindfulnesstrainingen en heeft meer dan tien jaar persoonlijke ervaring met mindfulness en andere meditatiedisciplines. Zijn passie is zelfontdekking en ontwikkeling in zichzelf en anderen.